Arjan stond al een keer op de rode stip bij een TEDx event om te praten over zijn allergrootste passie; de natuur! We kijken nu al uit naar zijn vlammend betoog over vogels, land en het belang van biodiversiteit, maar eerst een inkijkje in zijn leven.
Arjan (36 jaar) praat onverstoord en enthousiast in zijn keuken in Amsterdam, terwijl een mechanische vogel (‘vliegtuig’) met behoorlijke herrie over zijn huis vliegt, over zijn liefde voor vogels. De mechanische vogel had Arjan wel nodig om zijn wereldrecord vogels spotten te
realiseren. Want in 2016 is deze jongensdroom uitgekomen. Hij is nu de wereldrecordhouder en heeft in één kalenderjaar 6852 verschillende vogels gezien. Hiervoor moest hij 40 landen bezoeken.
Dit maakt hem ontzettend blij en trots; ook omdat hij hiermee 50.000 euro heeft opgehaald voor natuurprojecten. Hij kijkt nu terug op deze periode als zijnde: ‘Ik was zo groen als gras, maar ben ontzettend trots dat ik dit heb bereikt! Tegelijkertijd zou hij het niet meer zo doen en zegt ‘de tijden zijn echt veranderd als ik eraan denk hoeveel CO2 ik heb uitgestoten, dan denk ik, poeh dat is niet best. Hoewel ik toen ook al compenseerde’.
Minder en bewuster reizen
Arjan reist nu minder en bewuster. Als hij volgend jaar met een project Spitsbergen gaat bezoeken, kijkt hij hoeveel ton deze reis uitstoot en laat deze uitstoot investeren in projecten in Spitsbergen die door IUCN worden gefinancierd. Want hij is trotse ambassadeur van het IUCN NL Landaankoopfonds (IUCN). Dit is een Nederlandse organisatie die lokale NGO’s in staat stelt om land aan te kopen of te leasen waardoor de biodiversiteit in bedreigde gebieden beschermd wordt. IUCN zoekt naar lokale organisaties om dit beheer op te zetten en om stukken land (weer) met elkaar te verbinden. In zijn TED talk veel meer hierover, maar eerst terug naar zijn eerste liefde: vogels.
Verslavende fascinatie
Arjan groeide op in Scheveningen aan de rand van de Haagse duinen en vanaf zijn 10e besteedt hij heel veel tijd – van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat – aan het bestuderen van vogels. In de pauzes op de middelbare school glipte hij weg van het schoolplein om met zijn verrekijker op stap te gaan. De fascinatie was toen, en is nu nog steeds, verslavend. Waarom? Arjan weet het wel: vogels zijn fascinerend omdat ze allereerst de wereldreizigers van onze planeet zijn, en omdat er zoveel verschillende vogels zijn met allemaal hun eigen unieke kenmerken. Het verveelt echt nooit.
Zeldzame Noordse boszanger
Bijna elke dag gaat Arjan op stap om te kijken welke vogel hij nu weer zal gaan zien. Als hij een bijzondere vogel ziet, dan is dit ook reden om het te vieren met een etentje. Zoals onlangs op Ameland. Hij was samen met een vriend in de natuur en kwam een zeldzame Noordse boszanger tegen (Phylloscopus borealis). Ze hebben deze vogel vier keer gehoord en er een opname van gemaakt. Het terugluisteren van de opname leidde tot groot gejuich bij de mannen; want ja dit was toch echt de Noordse boszanger en dat moest zeker gevierd worden. Dit terwijl de vogelaar het geluid van deze bijzondere vogel kan onderscheiden van een gewone huis-tuin-en-keuken vogel.
Vogelfeitjes; wist je dat?
- De Noordse stern reist elk jaar meer dan 86.000 kilometer van de Waddenzee tot aan Australië
- De gierzwaluw – die overal in Nederland te vinden heeft – vliegt de eerste anderhalf jaar van zijn leven alleen maar en raakt de grond niet, zelf slapen doet de gierzwaluw in de lucht.
- Vogels zijn zo divers: de kleinste is 5,2 cm lang en de grootste spanwijdte van meer dan 3,5 meter
Telesccoop en kratje bier
Als puber was het niet altijd even makkelijk om zijn liefde voor vogels te uiten: zijn klasgenoten keken hem toch ietwat meewarig aan. Toch heeft Arjan doorgezet en na verloop van tijd lukte het hem ook om zijn klasgenoten te enthousiasmeren. Dat kwam heel simpel doordat hij een dakterras had met telescoop en een kratje bier. Een perfecte hangplek voor jongeren, nietwaar? Na verloop van tijd gingen zijn vrienden ook even meekijken in de telescoop en zo kreeg hij zijn klasgenoten mee de natuur in. Nu is dat nog steeds met excursies zijn aanpak: mensen direct de natuur te laten ervaren: gewoon naar buiten!
Prikkelen van de zintuigen
Wat Arjan in zijn excursies ziet, is dat de vogelaar veel meer divers is dan vroeger. Het is niet alleen meer de wereld van de oudere, witte man, maar ook die van vrouwen en van jongeren. Het notitieblokje is verdwenen en de komst van mobiele telefoons, apps en podcasts helpt om de wereld van de vogels naar het nu te brengen.
‘En tja’ vertelt Arjan ‘als je eenmaal begint met vogels kijken, dan is de kans groot dat je net als ik verslaafd raakt. Immers op elk moment kan je – uit het niets – die ene bijzondere vogel tegenkomen. En door vogels te kijken, blijf je fit en gezond. Wat niet veel mensen beseffen, is dat je ook de zintuigen prikkelt. Ik weet zeker dat ik doordat ik vogelaar ben veel beter kijk en luister. Hoe tof is dat’!
Natuurexcursies voor de jeugd
Zijn missie in het leven is dus om zoveel mogelijk mensen enthousiast te maken voor de natuur, door er te zijn en ervan te leren genieten. Dat begint bij de jeugd. Arjan wil dat zoveel mogelijk kinderen leren welke bomen we in Nederland hebben, wat de meest voorkomende vogel- en vlindersoorten er zijn. Dat betekent dat de juf of meester er met de kinderen op uit gaat of dat kinderen natuurexcursies doen. Ook als je in de Bijlmer woont, kun je naar het Diemerpark gaan, er zijn altijd mogelijkheden.
‘Zomergasten, doortrekkers en overwinteraars’
Alles wat kan bijdragen aan dit doel, daar werkt Arjan aan. Maar wel op zijn eigen manier en die is niet activistisch omdat hij gelooft in samenwerken en niet in tegenstellingen. In zijn laatste boek ‘Zomergasten, doortrekkers en overwinteraars’ legt hij uit wat stikstof in de natuur doet en waarom we hier iets aan moeten doen. Waarbij hij niet alle boeren voor slecht uitmaakt, maar waar hij zoekt naar balans in wat wel werkt en wat niet.
TED Talk neemt ons mee naar Peru
In de TED Talk die hij aan het voorbereiden is, neemt hij ons mee naar een andere tijd en naar een ander deel van de wereld. Naar Peru waar hij in 2006 met zijn rugzak was en gegrepen door wat hij zag in het Atlantische regenwoud. Nieuwsgierig geworden? Weten wat hij daar aantrof en hoe dit linkt met zijn huidig werk voor het IUCN? Kom dan naar TEDx Haarlem op 16 november in de Philharmonie.
Tekst: Anna Eelhart
Foto: Marjory Haringa