“Het brein van een man of een vrouw is gewoon verschillend,” zegt TEDxHaarlem spreker Iris Sommer. “In het huidige diversiteit denken is dat bijna politiek incorrect om te zeggen, maar het is tijd ernaar te handelen!”
In Iris Sommer leeft een enthousiaste Sherlock Holmes. Verwonderd én vastberaden zet ze haar licht op het verder ontrafelen van het mysterie van ons brein. Ze is moeder, echtgenote en werkt fulltime: als neurowetenschapper, psychiater en auteur. Recent kwam haar vierde boek uit: Het Vrouwenbrein. “Achteraf schaam ik me wel een beetje. Toen ik studeerde had ik al moeten vragen: hoe zit het eigenlijk met het vrouwenbrein?!”
Waar komt jouw fascinatie voor het brein vandaan?
Als kind was ik al breed geïnteresseerd in van àlles. Ik liep de bieb altijd uit met stapels informatieve boeken en genoot ervan te ontdekken hoe dingen werkten. Het menselijk brein was toen al een magneet voor me. Hoe kun je bijvoorbeeld lopen? Hoe stuur je je spieren aan, zodat ze lopen? Uiteindelijk ben ik geneeskunde gaan studeren. Destijds in 1990, waren de hersenen nog vooral een black box. We wisten al wel hoe de motoriek werkt, maar nog bar weinig over bijvoorbeeld processen als denken en emoties. Het leuke aan neurowetenschappen is dat de ontwikkeling nu heel snel gaat. De blackbox gaat steeds een stukje verder open. Recent werd bijvoorbeeld bekend dat darmbacteriën van invloed zijn op de hersenontwikkeling. Nooit geweten! Zo zijn er steeds allerlei nieuwe inzichten hoe het brein werkt en hoe het samenwerkt met bijvoorbeeld het immuunsysteem, darmen, spieren, zintuigen etcetera. Het is als een spannende serie die blijft fascineren.
Ik zie hoe je straalt. Je bent helemaal in je element in je werk. Wat maakt je zo gedreven?
Mijn belangrijkste doel is te snappen wat er misgaat bij hersenaandoeningen om die beter te kunnen behandelen. Hier op de polikliniek Punt voor Parkinson zie ik mensen met hele ernstige hersenaandoeningen. Soms kunnen we een verbetering meegeven met bepaalde behandelingen, maar lang niet altijd. Daar lig ik soms echt wakker van en ik denk vele artsen met mij. Het moet beter en snel ook!
Waarom heb je een boek geschreven over het vrouwenbrein?
Ik merkte steeds weer op dat het brein van een man of een vrouw op allerlei manieren verschilt: in hersenomtrek, in de verbindingen tussen de hersenen, in het immuunsysteem, in het stress systeem. Noem maar op. Vrouwen zijn gewoon geen mannen. De hersenen zijn echt heel anders. Je v nd het bijna politiek incorrect om dat te zeggen? Dat kan politiek gevoelig liggen want vrouwen zijn toch even slim en die moeten toch gelijke kansen krijgen? Ja, even slim wel! Maar niet hetzelfde. Het kan gewoon niet dat we vrouwen nog steeds een gelijke medische behandeling geven als mannen, dat is zò 2020! We moeten behandelingen juist op het verschil gaan afstemmen. Zorg op maat.
Wat vind je van de diversiteit discussie?
We zijn wel op weg hoor. Denken niet meer dat vrouwen minder slim en minder creatief zijn, maar diversiteit werkt nog voor geen meter. Ik vind het ook een soort misvatting. Er zijn grote verschillen tussen man en vrouw maar een groepsgemiddelde zegt helemaal niets over individuele kwaliteiten. Daar zou je een kandidaat op moeten beoordelen, ongeacht of het een man of vrouw is. Nu is het vrouwenquota in de top weer actueel. Zucht. Ik vind het zo’n geforceerd gedoe,
inzetten op een hele kleine groep. We hebben in Nederland nog steeds een denderende loonkloof en die zit niet daar, maar aan de basis van de bevolking. Ik denk dat diversiteit pas werkt als we de gender stereotyperingen niet meer voeden. Het beeld
dat vrouwen bijvoorbeeld zorgzaam, risicomijdend en vriendelijk zijn en mannen de leiders die doorpakken ongeacht de risico’s? Dat hoeft op individueel niveau dus niet zo te zijn. Gender stereotypen beginnen al bij bijvoorbeeld die kleine eendjes in de Donald Duck: de meisjes braaf en netjes, de jongens avontuurlijk. Of bij die reclames van vrouwen die dansend de was doen en mannen die zich door de regen een weg naar huis banen voor de pot. Anno 2021. We blijven het maar inprenten!
Waar gaat je TEDxHaarlem talk over?
Er is een aantal heel aanzienlijke verschillen in het M/V brein. Ik leg de wasted chances én wasted talents bloot, omdat je man en vrouw allebei te kort doet door ze over één kam te scheren.
TEDxHaarlem 2021: WASTE(d)
Op woensdag 29 september van 20.00-21.45 uur (inloop vanaf 19.30 uur) vindt TEDxHaarlem plaats in de Grote Zaal van de Philharmonie Haarlem. Het thema van de avond is WASTE(d). De kaartverkoop start medio augustus 2021. Meer info over dit event.
Tekst: Brenda Smeenge, foto: Marjory Haringa
